Powszechnie wiadomo, że dbałość o higienę nie daje pełnej gwarancji zdrowia. Wiadomo też, że jej zaniedbywanie stanowi bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia. Wątpliwości, jeśli występują, nie dotyczą więc tego, czy należy dbać o higienę dziecka, lecz w jaki sposób to robić.

Czym jest higiena osobista?

Higiena osobista w rozumieniu potocznym to po prostu utrzymywanie ciała w czystości i unikanie chorób. W medycynie znaczenie tego terminu jest szersze i obejmuje wszelkie działania podejmowane indywidualnie przez każdego człowieka (stąd przymiotnik osobista), których celem jest niedopuszczenie do choroby, utrzymanie optymalnego stanu zdrowia i sprawności fizycznej oraz psychicznej, a także wydłużenie życia. Innymi słowy, higiena osobista to ogół praktyk, które mają chronić przed chorobami i urazami oraz służyć utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej przez możliwie długi okres życia.

Dlaczego higiena jest ważna dla zdrowia dziecka?

Większość rodziców dostrzega potrzebę dbania o higienę swoich dzieci i zdaje sobie sprawę z tego, jak jest ona ważna. Przestrzeganie higieny sprzyja utrzymaniu dziecka w dobrym zdrowiu, a to z kolei jest warunkiem jego prawidłowego rozwoju, nie tylko fizycznego, ale też emocjonalno-społecznego i umysłowego. Związek między zdrowiem a tempem rozwoju psychofizycznego jest najbardziej widoczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym, lecz pozostaje znaczący przez całe dzieciństwo i okres dorastania.

Zdrowe dzieci nie tylko szybciej rosną, są bardziej sprawne ruchowo i silniejsze, ale też są bardziej pogodne, ciekawe świata, mają więcej energii i szybciej się uczą.

Powszechnie wiadomo, że dbałość o higienę nie daje pełnej gwarancji zdrowia. Wiadomo też, że jej zaniedbywanie stanowi bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia. Wątpliwości, jeśli występują, nie dotyczą więc tego, czy należy dbać o higienę dziecka, lecz w jaki sposób to robić.

Występowanie tego rodzaju wątpliwości u rodziców jest całkiem zrozumiałe, skoro nawet specjaliści w zakresie higieny nie we wszystkim są zgodni. Dobrym tego przykładem jest kontrowersja wokół tzw. hipotezy higieny. Głosi ona, że brak kontaktu z czynnikami chorobotwórczymi, organizmami symbiotycznymi i pasożytami w okresie wczesnego dzieciństwa może utrudnić prawidłowy rozwój systemu odpornościowego dziecka, a przez to zwiększyć jego podatność na alergie. Jeśli zwolennicy tego poglądu mają rację, to sterylność otoczenia dziecka wcale nie służy jego zdrowiu. Czy jednak w praktyce z taką sterylnością w ogóle mamy do czynienia? 

Dodatkowy zamęt mogą także wprowadzać różne potoczne przekonania na temat higieny. Na przykład w niektórych środowiskach popularna jest tzw. reguła pięciu sekund. Głosi ona, że jeśli upuszczone na podłogę (trawnik, chodnik itp.) jedzenie podniesiemy w ciągu pięciu sekund, to będzie się ono nadawało do spożycia („bakterie nie zdążą się do niego przykleić"). W rzeczywistości ilość bakterii, które zostaną zebrane zależy nie tyle od czasu (nie ma znaczenia czy jedzenie leży na podłodze dwie, czy sześć sekund), ile od wilgotności jedzenia, geometrii jego powierzchni oraz podłoża, na które upadło. Inną ważną przyczyną niejasności, co do tego, jak należy dbać o higienę jest zmienność wymagań higienicznych wynikająca ze zmian warunków życia. Innymi słowy, stare praktyki higieniczne mogą się okazać nieskuteczne, a nawet niekorzystne, jeśli warunki życia uległy istotnej zmianie. Na przykład zalecane przez nasze babcie ubieranie dzieci do snu w ciepłe piżamki i przykrywanie ich grubymi pierzynkami miało sens wtedy, gdy mieszkania były ogrzewane tylko w dzień, lecz w domach ogrzewanych przez całą dobę zupełnie wystarczają przewiewne piżamki i lekkie kołdry.